Görünür Ol, Hayatta Kal: Motosiklette Gündüz Farı Neden Bir Seçenek Değil, Zorunluluktur?

Türkiye’de trafikte seyreden her motosiklet sürücüsünün, hava aydınlık dahi olsa, ön farını sürekli olarak yakması yalnızca bir tavsiye değil, yasal bir zorunluluktur. Scooter, naked, adventure, touring veya chopper gibi tüm motosiklet türlerini kapsayan bu kural, “fark edilmek hayat kurtarır” prensibine dayanarak, motosiklet sürücülerinin trafikteki en büyük dezavantajı olan düşük profillerini ortadan kaldırmayı hedefler.

Bu zorunluluğun temel yasal dayanağı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan “İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlara Aydınlatma ve Işıklı Sinyal Cihazlarının Yerleştirilmesi ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2009/67/AT)”dir. Bu yönetmelikte yapılan değişiklik ile Türkiye’de satılan tüm yeni motosikletlerin, kontak açıldığı anda otomatik olarak yanan far sistemine (Gündüz Sürüş Farı – DRL veya Otomatik Yanan Kısa Far – AHO) sahip olması mecbur kılınmıştır. Bu, yeni model bir motosiklette farları kapatma seçeneğinin bulunmamasının da sebebidir.

Gündüzleri far yakma zorunluluğunun ardındaki mantık, tamamen motosikletlerin görünürlüğünü artırarak olası kazaları önlemektir. Karayollarında en savunmasız araç gruplarından biri olan motosikletler, boyutları nedeniyle diğer sürücüler tarafından, özellikle de anlık dikkatsizliklerde fark edilemeyebilir.

Algısal Körlükle Mücadele: Otomobil sürücüleri, trafikte genellikle kendileri gibi daha büyük hacimli araçları aramaya şartlanmıştır. Bu duruma “algısal körlük” denir. Gündüz yanan bir far, bu algısal körlüğü aşarak motosikletin bir ışık kaynağı olarak beyinde daha hızlı işlenmesini ve fark edilmesini sağlar.

Mesafe ve Hız Tayinini Kolaylaştırma: Özellikle kavşaklarda, ara yollardan ana yola çıkışlarda veya şerit değiştiren araçlar için karşıdan gelen motosikletin mesafesini ve hızını tayin etmek zor olabilir. Yanan far, motosikletin konumunu ve yaklaşma hızını çok daha net bir şekilde belli eder.

Ayna ve Kör Nokta Sorunu: Otomobil sürücülerinin yan aynalarında veya kör noktalarında kalan motosikletler, en büyük kaza risklerinden birini oluşturur. Fardan yansıyan ışık, sürücünün dikiz veya yan aynasında bir anlık parlama yaparak o noktada bir araç olduğuna dair kritik bir uyarı gönderir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından paylaşılan veriler, motosiklet kazalarının ciddiyetini gözler önüne sermektedir. Ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarında motosikletlerin oransal olarak yüksek bir paya sahip olması, görünürlük ve farkındalık önlemlerinin ne kadar hayati olduğunu kanıtlamaktadır. Gündüz far kullanımı, bu istatistikleri düşürmeye yönelik en basit, ancak en etkili pasif güvenlik önlemlerinden biridir.

Yasal düzenleme, motosikletin türüne veya modeline göre bir ayrım yapmamaktadır. Şehir içi ulaşımın pratik çözümü olan scooter’lardan, uzun yol maceralarının vazgeçilmezi touring ve adventure motorlara, saf sürüş keyfi sunan naked modellerden, özgün bir tarzı yansıtan chopper’lara kadar tüm iki tekerlekli motorlu araçlar bu kurala tabidir.

Sonuç olarak, motosiklette gündüz far yakmak, diğer sürücülere “Ben buradayım ve hareket halindeyim” demenin en net yoludur. Bu yasal zorunluluk, bir ceza endişesinden öte, her sürücünün kendi can güvenliği ve trafikteki diğer paydaşların güvenliği için benimsemesi gereken bir sürüş kültürü alışkanlığıdır. Unutmayın, trafikte görünür olmak, hayatta kalmaktır.